Abbas Güçlü ile Genç Bakış'ta dün gece aile boyu bir ekonomi tartışması yaşandı. Ekonomi profesörü Erdoğan Alkin oğulları Kerem ve Emre Alkin ile birlikte Türkiye ve dünyadaki son ekonomik gelişmeleri enine boyuna tartıştı. Zaman zaman tatlı sert atışmaların yaşandığı Genç Bakış İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi'nden ekrana geldi.
İşte programın özeti;
"Avrupa Birliği'ne girseydik Yunanistan gibi olabilirdik"
Prof. Dr. Erdoğan ALKİN
- Vatandaş dünyanın her yerinde yakınır. Vatandaşın yakınması sağlık belirtisidir. Bütün vatandaşlar, ne güzel geçiniyoruz, hayatımız refah içerisinde diyorlarsa o toplumda bir hastalık vardır.
- Türkiye'de fakirlik sınırı altında yaşayan toplam aile sayısı yüzde 18. Bu çok vahim bir rakam. Fakat ABD'de de bu oran aynı.
- Benim yaşımda olanlar Türkiye'de döviz sorunundan çok korkarlar. Bu krizde dahi tek şüphemiz acaba tekrar dövizle başımız belaya mı girecek oldu. Hep kendimiz durup dururken ülke içinde siyasal maraza çıkartıp dövize hücuma meydan verdik. Ve 2001'de başımıza geldiği gibi döviz kurları 2 saatte olağanüstü rakamlara çıktı. Ama neyse ki 2001'de tokadı yiyip dersimizi aldık.
- ABD'de herşey Avrupa'dan da diğer ülkelerden de ucuz. Bunu sağlayan ABD'deki büyük verimlilik artışı. Ucuzluğu getiren vermliliktir.
- Avrupa Birliği çok büyük bir siyasal projedir. Romantik ve mantıksızdır. Euro'nun icadı da fevkalade erken bir olaydır.
- Belki de bizim AB'ye girmememiz hayırlı oldu. Yunanistan'ın durumuna düşebilirdik.
- Türkiye'de iktisat üzerine rakam yayınlayan 5 resmi kuruluş var; TÜİK, Maliye, Hazine, Devlet Planlama Teşkilatı ve Merkez Bankası. Bunlardan yalan rakam çıkmaz. Yunanistan'da çok oldu bu iş ama bizim geleneğimizde bu kuruluşların yalan rakam yayınlanması kesinlikle mümkün değil. Bir hükümet istediği kadar kadrolaşma sağlasın. TÜİK'te binlerce kişi çalışıyor. Herkesin aynı siyasi görüşte olması mümkün mü? Varsayalım ki Başbakan TÜİK'e enflasyonu biraz düşük gösterseniz olmaz mı diye bir ricada bulundu. Böyle birşeyin duyulmaması mümkün değil. Ama yanlışlık olabilir.
- Gelir dağılımı bugün insanlığın bir dramı ve giderek siyasal bir soruna dönüşecek. En zengin ülkede de gelir dağılımı bozuk olabilir. Gelir dağılımının bir ülkenin zenginliği ve fakirliği ile hiçbir ilgisi yok.
- Ben Türkiye'nin geleceği için iyimserim. Anadolu'yu çok dolaşıyoruz. İnsanlarımızın ne kadar ihtiraslı ve azimli olduğunu görüyoruz. Anadolu halkı ezilmişliğini önlemek için zengin olmak, küçük kobiden büyük fabrikaya geçmek zorunda.
"Çek Yasası değişirse yeni mağdurlar olacak"
Prof. Dr. Kerem ALKİN
- Hukukun etkin şekilde çalışması en kritik sorunumuz. Bugün ekonomi alanında yaşadığımız sorunların özünde de mahkemelerimizde birikmiş Çek Yasası dahil olmak üzere bir sürü konu var. Bu konuların bu noktaya gelmesini engelleyecek mekanizmaları oluşturamadığımız için Çek Yasası'ında hapisteki insanları kurtarmak ve mahkemelerde bekleyen 600 bin dosyayı bir şekilde halletmek istediğinizde bu defa da verdiği malın bedelini alamamış ticari anlamda mağdur olmuş insanları üzeceksiniz. Bu yönüyle bakıldığında yapılan her düzenlemede problem var. Özüne baktığınız zaman yeterince kayıt altına girememiş, hukuk sistemini çok hızlı bir şekilde çalıştıramayan bir ekonomi olmanın problemlerini yaşıyoruz.
- Türk Silahlı Kuvvetleri ilerleyen süreçle ilgili olarak biraz çekingenlik içine girmiş durumda. Biraz endişeye kapıldılar ve içlerine kapandılar. Türkiye'nin kendi coğrafyasında izlemekte olduğu ekonomi ve ticaret diplomasisi açısından TSK'nın çok fazla içine kapanması iyi birşey değil. Vakur ve güçlü olması lazım.
- Küçük bir ekonomiyiz. Bu yüzden global krizde şanslı olduğumuz söylenebilir.
- Büyük ekonomi olmamız için yüzde 5,7 büyüme oranını yakalamamız lazım. 88 yılda ortalama 4.3 büyümeyle bugünlere gelmiş bir ülkeyiz. Oysa 5.6 büyüyebilirdik.
- Cari açık en kritik sorundur. Biz iktisatta deriz ki; her kötülüğün anası cari açık, babası bütçe açığıdır. Biz bütçe açığını çözdüğümüz için çok fazla etkilenmiyoruz ama başımıza bütçe açığını da yine bela olarak sararsak evde bayağı huzursuzluk çıkar.
- Türkiye dünyadan iddialı bir ülke olabilmek adına uydu satın aldığında o uydunun kilogramına ödediği parayı ancak 6 ton tekstil satarak çıkarabiliyor.
- İkinci Dünya Savaşı'nda Almanya, Fransa bir nevi ABD'nin desteği ile bugünlere geldiler. Almanya ve Fransa için Euro Bölgesi ve AB projesinin başarısızlıkla sonuçlanması demek küresel siyasette Amerika'ya karşı tarihi bir mahçubiyet ve utanç yaşamaları anlamına gelir. Bu sebeple Almanya ve Fransa Amerika'ya karşı bu utancı yaşamamak için son kerteye kadar mücadele vereceklerdir.
"Ustalık döneminde devrim gibi ekonomik yenilik gerek"
Prof. Dr. Emre ALKİN
- Enflasyon oranları doğru. Ama hayat pahalılığı farklı. Enflasyonla hayat pahalılığını karıştırmamak gerek.
- 4 kişilik bir ailenin ortalama geliri 2500 lira ile 2700 lira arasında. Yaşamsal harcamalara verdiği para 2290 lira. Durum böyleyse eğer gerçekten vahim. Sokakta ciddi bir sosyal patlama olması gerek.
- Biz Amerika'ya direk mal satan bir ülke değiliz. Amerika'ya mal satanlara mal satan bir ülkeyiz. Dolayısıyla 2008'de ABD'de başlayan kriz en çok Avrupa'yı etkiledi. 2001 krizinden sonra biz çok dikkatli davrandık. Krediler çok dikkatli verildi ve batak kredi oranımız da çok düşük kaldı. O sebeple teğet geçti diyemem. Kriz bize çarptı ama bizim düşündüğümüz kadar şiddetli bir çarpma olmadı.
- Bir ürün üretildiği mecradan son tüketiciye gelene kadar aradaki aracılar, üstüne binen maliyetler, verginin vergisinin alınması, derken. Üretici de şikayetçi, tüketici de aracı da. Bu nasıl bir ekonomik model?
- Biz hep ekonomi daha fazla mal üretirsen büyür diyoruz. Aslında pek öyle değil. Bana kalırsa katma değeri yüksek, şimdikinden daha az mal üreterek pekala da milli geliri büyütmek mümkün. Bunun için tabii insan kaynağı, iş dünyasının altyapısını, yatırım ortamını, argeyi vs geliştirmek lazım. Biz 40 yıldır böyle bir model üzerinde gidiyoruz. Bu ekonomik model bir siyasi tercih. Şimdi, madem ustalık dönemi ben hem sayın Başbakan'dan hem bütün görevlilerden şunu istiyorum; yeni bir model koyalım ortaya çünkü gençlere bu modelle iş bulmamız imkansız. Bize devrim gibi yeni bir ekonomik model gerekiyor.
